Оқу Білім Республикалық білім порталы

Top Menu

  • Сайт ережесі. Пайдаланушылық келісім
  • Сертификат. Құрмет грамотасы. Алғыс хат

Main Menu

  • МЕКТЕП ПӘНДЕРІ
    • Бастауыш сынып
      • Әдебиеттік оқу
      • Сауат ашу
      • Жаратылыстану
      • Ана тілі
    • Қазақ тілі
    • Қазақ әдебиеті
    • Қазақстан тарихы
    • Алгебра
    • География
    • Информатика
    • Математика
    • Геометрия
    • Биология
    • Физика
    • Химия
    • Алғашқы әскери дайындық
    • Мектепалды даярлық сынып
    • Орыс әдебиеті
    • Дүние жүзі тарихы
    • Құқық
    • Дене шынықтыру
    • Шет ел тілі
    • Ағылшын тілі
    • Орыс тілі
    • Технология
    • Өзін-өзі тану
  • Балабақша
  • Колледж пәндері
Кіру / Тіркелу

Логин

Қош келдіңіз! Аккаунтыңызға кіріңіз
Кілт-сөзді ұмыттыңыз ба?
Тіркелу

Забытый пароль

Артқа оралу

Тіркелу

Артқа оралу
  • Сайт ережесі. Пайдаланушылық келісім
  • Сертификат. Құрмет грамотасы. Алғыс хат

logo

Header Banner

Оқу Білім Республикалық білім порталы

  • МЕКТЕП ПӘНДЕРІ
    • Бастауыш сынып
      • Әдебиеттік оқу
      • Сауат ашу
      • Жаратылыстану
      • Ана тілі
    • Қазақ тілі
    • Қазақ әдебиеті
    • Қазақстан тарихы
    • Алгебра
    • География
    • Информатика
    • Математика
    • Геометрия
    • Биология
    • Физика
    • Химия
    • Алғашқы әскери дайындық
    • Мектепалды даярлық сынып
    • Орыс әдебиеті
    • Дүние жүзі тарихы
    • Құқық
    • Дене шынықтыру
    • Шет ел тілі
    • Ағылшын тілі
    • Орыс тілі
    • Технология
    • Өзін-өзі тану
  • Балабақша
  • Колледж пәндері
  • АТОМ ЯДРОСЫ.ИЗОТОПТАР.

  • Витамины

  • Тістің құрылысы және гигиенасы.

  • «НҰРТАС ОҢДАСЫНОВТЫҢ ӨНЕГЕ МҰРАСЫ»

  • Тәуелсіз елімізді мақтан тұтамыз

  • “Сұр қоян”

  • Тәуелсіздік–елімнің ерлік жолы

  • Алаштың тұңғыш газеті-“Қазақ”

  • Ұлт ұстазын ұмытпау – міндет!

  • «Теңіз әлеміне саяхат»

Қазақстан тарихы
Home›Қазақстан тарихы›«НҰРТАС ОҢДАСЫНОВТЫҢ ӨНЕГЕ МҰРАСЫ»

«НҰРТАС ОҢДАСЫНОВТЫҢ ӨНЕГЕ МҰРАСЫ»

By alishbaev.bakdaulet
29 марта, 2021
89
0
Share:

«НҰРТАС ОҢДАСЫНОВТЫҢ ӨНЕГЕ МҰРАСЫ»

 

«Солтүстік облыстардың Ресейге қосылу-қосылмауын Сіз бен біз шешпейміз, жалғыз Үкімет шешпейді, ол облыстарда тұрып жатқан сан мыңдаған жергілікті халық бар,  сол   халық  шешеді!»

  • Нұртас Оңдасынов

1940-1951 жылдар аралығында Қазақстан территориясында ашылмаған кеніш қалмаған болатын. Ал 1950-60 жылдар аралығында Құрманғазының бейітінің анықталуы мен құлыптас орнатылуы. Дина Нұрпеисова атындағы ұлттық аспаптар оркестірің құрылуы. Бұл жүйелі оқиғалардың бір ортақ негізі бар. Ол – Нұртас Оңдасынов. Осы мақалада, біз Нұртас Оңдасновтың тұлға ретінде қалыптасуын, өмірбаянын және Қазақстан Тарихындағы орны мен маңызын қарастыратын боламыз.

Н.Д. Оңдасынов 1904 жылдың 13 қазанда дүниеге келеді. Бастау ретінде айта кетсек, шын аты Нұрмұхаммет, әкесінің аты Оңдасын, атасының аты Дәндібай болған болашақ тамаша тұлға, жастайынан білімге құштар болып өседі. Бала Нұртасты ата-анасынан айырған тағдыр, Оңдасынов атамызды жетімдер үйіне алып барады. Тұлға болып қалыптасуында дәл осы жетімдер үйінде алған білімінің әсері мол екенін, өзінің жеке сұхбаттарында қысылмай айтатын. Сол жерде жүріп, елдің қолы жетпеген кітаптардан білім алып, көзі ашылады.

«Тәшкенде Мағжанның кітабы шыққан. Абайдың кітабы шыққан. Екеуін жастықтың астына тығып оқитынбыз. Сөйтіп Мағжан, әсіресе Абай шығармасымен Орта Азияда бірінші рет танысқан бізбіз.»

  • Нұртас Оңдасынов.

Ташкентте Орман Шаруашылығы Техникумын тәмәмдағаннан кейін, Нұртас Ташкент Мемлекеттік Ирригациялық Институтына (1930-1934) түседі. Осылайша, дарынды, білімге ынта болған Нұртас небәрі 34 жасында Қазақстан өкіметінің тізгінін қолына алады. 1938 жылда жеке адамға табынудың зардабы әлі саябырсымаған кезең болатын. Алайда, Нұртас Оңдасынов атамыз есіл дерті Қазақстанның экономикасын дамыту болды.

Халық Комиссарлары Кеңесі мен Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы болып 1938 жылдың 17 шілдесінен 1951 жылдың қыркүйек айына дейін лауазымды болатын. Он жыл бойы Н.Д. Оңдасыновтың орынбасары болып Қазақ КСР Халық Комиссарлары Кеңесінде Д.А. Қонаев жұмыс істеді. Ол өмір бойы Н.Д. Оңдасыновты өзінің ұстазы деп санады және оған үнемі қолдау көрсетіп отырды.

Оның есімі Қазақстанның даму кезеңімен тығыз байланысты екені даусыз. Алматы қаласындағы Абай атындағы Опера және балет театрының, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтының құрылуы мен ашылуына атсалысып, шаңырағын көтеріп, уығын өз қолымен қадады. Бұдан басқа Үкімет басында жүріп, елді көп аралайды. Қостанай облысының Шалғай ауылына тоқтайды. Саз мүсіндерге көзі түскен Нұртас, мүсін авторының  кім екеніне қатты қызығушылық танытады. Атамыздың көңілінен шыққан шығармалардың мүсіншісі, сол үйдің қорасын тазалап жүрген жас балаға тап болып, оның талантының жерде қалмауын қадағалады. Ол жас бала, қазір барша қазақ еліне әйгілі Хәкімжан Наурызбаев болатын. 4-5 айдан кейін Хәкімжан ағамызды Алматы қаласына алып келіп, жас баланың ата-анасына жағдай жасап, жаңа белестерге жол ашқан болатын.

Одан бөлек, Жезқазғанда кеніште ағамыз Қаныш Сатпаевтың жүрген жерінен Мәскеу қаласына ала жүріп, КСРО Ғылым Академиясының Президенті – Комаровқа барып, Қазақстанға Ғылым Академиясын салуды талап етеді. Сол жерде, қолма қол түрде, Қаныш Сатпаев КСРО Ғылым Академиясының Корреспондент Мүшесі болып сайланады. 2-3 жылдан кейін, Қазақ КСР Ғылым Академиясынын Президенті атанады. Одан кейін де, Нұртас Дәндібайұлы, арнайы зәулім ғимарат салып, Қаныш ағамыздын артынан академиктерді ертіп, қазақ халқы арасында да ғылымға деген құштарлықты дамытып, оған толық жағдай жасаған тұлға болып саналады.

Мойынты-Шу темір жолының салынуына ықпал еткен тұлғаларды бірі – Нұртас Оңдасынов болатын. Темір жолдың ұзындығы 500 км-ден аспаса да, қазақ халқы үшін өндірістің бір нүктеден келесі нүктеге жеткізу қиындыққа соққандығын түсінген атамыз, сұрақтың пайда болған мезетінде оның шешуімен айналасты. Шардара, Бөгенсу, Арыс, Түркістан қоймаларының қазіргі таңға дейінгі жақсы қалыпта сақталуы, әрине Нұртас атамыздың орасан зор еңбегінің нәтижесі болып табылады.

1962 жылы зейнеткерлікке шыққаннан кейін шығармашылықпен шындап айналысқан. 1969 жылы “Арабша-қазақша түсіндірме сөздігі”, 1974 жылы “Парсыша-қазақша түсіндірме сөздігі” жарық көріп, «қалың оқырманның ыстық ықыласына бөленді” – дейді Д.А.Қонаев.

Нұртас Оңдасов сияқты халықтың біртуар дарынды тұлғалары біздің тарихымызда жеткілікті. Алайда, әрбір тұлғанын жеке-жеке істеген ерліктері біздің Қазақстанның көркеюіне алып келді.

 

 

Болат САЙЛАН, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің профессоры,т.ғ.д.

Бақдаулет АЛИШБАЕВ, 1-курс студенті

 

 

 

Previous Article

Тәуелсіз елімізді мақтан тұтамыз

Next Article

Тістің құрылысы және гигиенасы.

0
Shares
  • 0
  • +
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Related articles More from author

  • Қазақстан тарихы

    Нұрсұлтан Назарбаев – кемеңгер тұлға

    27 апреля, 2020
    By admin
  • Қазақстан тарихы

    §22-23. Жаппай саяси қуғын-сүргін және оның зардаптары

    7 марта, 2017
    By admin
  • Қазақстан тарихы

    «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясы

    16 мая, 2020
    By admin
  • Қазақстан тарихы

    ШӘКӘРІМ «АР-ҰЖДАН»

    2 мая, 2020
    By admin
  • Қазақстан тарихы

    Қазақтың ұлттық зиялылары. Алаш қозғалысы

    23 апреля, 2017
    By admin
  • Қазақстан тарихы

    БІР ОТБАСЫ ТАРИХЫНДАҒЫ АЛАШ РУХЫ

    10 марта, 2020
    By admin

Leave a reply Отменить ответ

Сізге ұнауы мүмкін

  • Жалпы рубрика

    Data format. Conditional formatting

  • Жалпы рубрика

    Пойыздың бұзылуы кезіндегі қозғалыс қауіпсіздігі және маневр жұмыстарының классификациясы

  • Балабақша

    Судың маңызы

Жаңа жарияланымдар

  • АТОМ ЯДРОСЫ.ИЗОТОПТАР.
  • Витамины
  • Тістің құрылысы және гигиенасы.
  • «НҰРТАС ОҢДАСЫНОВТЫҢ ӨНЕГЕ МҰРАСЫ»
  • Тәуелсіз елімізді мақтан тұтамыз
  • “Сұр қоян”
  • Тәуелсіздік–елімнің ерлік жолы
  • Алаштың тұңғыш газеті-“Қазақ”
  • Ұлт ұстазын ұмытпау – міндет!
  • «Теңіз әлеміне саяхат»

Жаңа жарияланымдар

  • АТОМ ЯДРОСЫ.ИЗОТОПТАР.
  • Витамины
  • Тістің құрылысы және гигиенасы.
  • «НҰРТАС ОҢДАСЫНОВТЫҢ ӨНЕГЕ МҰРАСЫ»
  • Тәуелсіз елімізді мақтан тұтамыз
  • “Сұр қоян”
  • Тәуелсіздік–елімнің ерлік жолы
  • Алаштың тұңғыш газеті-“Қазақ”
  • Ұлт ұстазын ұмытпау – міндет!
  • «Теңіз әлеміне саяхат»

Күнтізбе

Апрель 2021
ПнВтСрЧтПтСбВс
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930 
« Мар    

Жалпы мәліметтер

OQU-BILIM.KZ

Байланыс :
Тел:          +7 707 817 74 58
E-mail:     o-bilim@mail.ru

Сайт материалдарын басқа сайттарға немесе жобаларға, коммерциялық жобаларға сайт әкімшілігінің рұқсатынсыз пайдалануға тыйым салынады.

Яндекс.Метрика